Soms waren we bang, maar bang blijf je
geen leven lang. We maakten ruimte, stap
na stap liepen we achteruit naar de zijlijn.
Wat bleef: een kleinere wereld om te bewonen
een hemel vol vogels en sterren, het geluk
van wie bestaat om te bestaan.
– Ingmar Heytze
Na het deelnemen aan de Webinar en het lezen van de paperback: Natriltijd van Riet Fiddelaers keek ik met gemengde gevoelens terug naar een aantal momenten in mijn eigen leven. Door de diep geankerde wortels uit mijn eigen gezin van herkomst kon ik meebuigen en was er genoeg veerkracht om de stormen te doorstaan.
Ik ben verliefd
In mijn prille verkeringstijd kreeg Wim, mijn 18-jarig vriendje een zware rugoperatie gevolgd door een lange revalidatie, met als doel weer opnieuw leren lopen. Ik was jong en bleef trouw, al de 12 maanden. Het was de eerste keer dat ik in aanraking kwam met Verlies en Rouw. De pijn, het verlies van lichaamsfuncties, het verdriet, de ziekenhuisbezoeken, hoop, angst en vertrouwen. Het was er allemaal. Ik had geen invloed op deze gebeurtenis maar wel hoe ik er mee omging. Erbij blijven en verduren. Mijn studie was een goede afleiding. Thuis bij mijn ouders was mijn veilige plek. Na deze zware periode ging ik samen met Wim verder op pad. Er was Eb en Vloed. Ik studeerde, hij werkte. Een aantal jaren later gingen we samenwonen in ons verbouwde huis.
Overstromingen
Zijn ouderlijk huis, dichtbij de Maas. Een geliefde plek van Wim.
Die bewuste dag in dec. 1993 werden de nieuwsberichten strak gevolgd. In verschillende Limburgse plaatsen waren overstromingen. Het wandelingetje naar de maasoever werd herhaaldelijk gemaakt, als extra controle.
De pomp in de kelder maakte overuren. Konden we blijven? De nachten waren misschien wel het meest beangstigend. Er gebeurden onvoorspelbare dingen. We bleven waakzaam en alert. Na een paar dagen kwamen we in een rustiger vaarwater. Een diepe zucht. Opluchting.
Een dik jaar later slaat het lot weer toe maar nu heviger. Zelfs zo hevig dat we verplicht werden om ons huis te verlaten. Over de dijk liep ik die middag met mijn meisjes van 7 en 3 jaar oud richting mijn ouders. Wim kwam een paar uur later na. Dit was echt afschuwelijk. Alles wat we hadden opgebouwd achter te moeten laten. Deze angst bleef een lange tijd voelbaar in mijn lijf.
Zwangerschapstest
Op het moment dat ik weet zwanger te zijn van ons 4e kindje kon ik niet meteen blij zijn. We waren net verhuisd en nog allemaal zoekende naar onze eigen plek. In mijn hoofd kwam het nog niet echt binnen. Verschillende gevoelens liepen door elkaar heen. Het moeten maken van een keuze was nog nooit zo aan de orde geweest als nu, maar ik maakte ze diep in mijn hart. Welkom lieverd.
Mijn zwangerschap
Door omstandigheden verloor ik al vroeg in de zwangerschap het contact met mijn ouders. Ik was verdrietig, boos, verward en opstandig en probeerde er op mijn eigen manier mee om te gaan. Soms had ik even hulp nodig van anderen.
Toen de feestdagen voorbij waren en het nieuwe jaar gestart keken we uit naar de geboorte. Nog heel even en dan konden we jou bewonderen.
Buikgevoelens
Ik denk dat iedere moeder daar op de een of andere manier voelsprieten voor heeft. Axel was in zijn middagslaap schreeuwend wakker geworden en papa had hem uit bed gehaald. Na een afspraak en onderzoek bij de dokter werden we enigszins gerustgesteld. Met goede moed en vertrouwen gingen we naar huis. Daar pakten we de draad weer op met de dagelijkse bezigheden van eten, douchen, tanden poetsen verhaaltje lezen en lekker slapen. Papa ging die nacht nog bij je kijken, je werd even wakker en brabbelde nog iets terug.
Donderdagochtend 28 januari
Toen ik Axel’s kamer opliep om hem wakker te maken lag hij dood in zijn bedje, paarse lipjes en 2 half open oogjes die mij aanstaarden.
Een aantal minuten kon ik alleen maar verstijfd blijven staan, kijkend naar dit beeld alsof het ieder moment weer als een film in beweging zou komen. Het getrappel in mijn 38 weken zwangere buik bracht mij met de voeten weer even terug op aarde. Wat hadden we gemist? Dit kon toch niet waar zijn. WAAROM? Mijn tranen zee was groot. Terwijl de blauwe wolk van gisteren wegdreef kwam er een hevig onweer op met stevige rukwinden.
Schuldig
Ik was boos op de dokter. Naar mijn mening had hij gisteren iets over het hoofd gezien dat niet goed was. Hij was de schuldige. Ik vroeg Wim steeds opnieuw wat hij had gezien die nacht bij zijn laatste onderonsje met Axel. Het leek wel een verhoor. Ik was de grip verloren, mijn controle, ik zocht naar een oorzaak. In de dagen erna kon ik wegvluchten in het coördineren van Axel’s afscheid. Een zinnige waardevolle invulling. Het was hartverwarmend hoeveel mensen er in die dagen om ons heen waren. De kaartjes, de bloemen, de gesprekken. Ik voelde mij niet alleen.
Na de storm
Vanaf de dag dat ik Axel dood in bedje vond, moest ik de kracht in mij aanboren om eigen baas te blijven. De regie te houden. Je op een andere manier mee te nemen in mijn leven. Het was fijn om over je te praten, de geuren van je kleren nog zolang mogelijk te kunnen ruiken, je foto’s te bekijken. Je even dichtbij te voelen door een tastbare knuffel. S ’nachts kon ik huilen, dan mocht alles eruit. Overdag hield ik me groot en dapper voor Wim, de kinderen en mijn familie.
De mensenmassa werd wekelijks steeds kleiner, afstandelijker. Er bleven maar enkele over. Mijn blijdschap was groot dat ik mijn ouders weer kon omarmen.
Regelmatig stak de wind weer op en moest ik mij staande houden. Onze relatie was ook even de verbinding kwijt. Wim kon er moeilijk over praten, ik deed niets liever. Ik was het liefst thuis, Wim maakte elke dag een wandeling naar het kerkhof. (Het had zo anders kunnen zijn als ik meer had geweten hoe verschillend mannen en vrouwen omgaan met rouwen.)
Een maand na het afscheid van Axel kwam er weer een beetje kleur in ons leven. De geboorte van onze Steef. Jullie mochten elkaar nooit fysiek ontmoeten. Dat deed pijn. Ik was nog zo verdrietig maar ook blij met dit nieuwe wonder. Soms leek het alsof 2 gevoelens met elkaar in gevecht waren. Op het moment dat ik Steef knuffelde voelde ik me ook schuldig naar Axel, alsof ik hem was vergeten.
Her-stellen
Mijn eerste stap was vooral niemand tot last zijn. Volhouden, het komt wel goed. Na een tijd besloot ik mijn werk in het basisonderwijs weer op te pakken. Daar liep ik vast. Alles was nog hetzelfde, maar ik niet meer. In die tijd was er nog weinig bekend rondom Verlies en Rouw. Ik was de weg kwijt. Na een ziekmelding kwam ik bij de bedrijfsarts, maatschappelijk werker.
Er was geen echte verbinding met deze mensen. Ze snapten niet waar ik doorheen moest. Ik voelde me vaak alleen. Uit dit gevoel ben ik zelf regelmatig hulp gaan zoeken om inzichten te krijgen in mijn rouwproces, me beter te gaan voelen, ermee te leren omgaan, te mogen leunen op mensen die me aanmoedigen en inspireren om het leven ten volste te leven.
Het komende jaar staat Aandacht in verbinding voor mij als Anker.
Voor jou wens ik je ook een Anker, een haven waar je elke keer weer terug mag aanleggen, rusten en verder varen.